مشکلات و بیماری های لثه کودک
ژانویه
فهرست مطالب
وقتی از سلامت دهان و دندان صحبت می‌شود، معمولا دندان‌ها اولین چیزی هستند که به ذهنمان خطور می‌کنند، درحالی‌که، لثه‌ها نیز به‌همین اندازه مهم هستند! لثه‌های کودک به نگه‌داشتن دندان‌های او کمک می‌کنند و درواقع، پایه و حفاظ دندان‌ها در برابر نفوذ باکتری‌های مضر به بافت داخلی دندان هستند. اما اگر آن‌طور که شایسته است، به لثه‌ها اهمیت داده نشود، مشکلات و بیماری های لثه کودک شروع خواهند شد. این مقاله به‌طور اختصاصی به بررسی بیماری‌های لثه کودکان، درمان التهاب لثه کودک، درد لثه، برآمدگی‌های روی لثه، تورم و عفونت لثه کودکان می‌پردازد.
مشکلات و بیماری های لثه کودک چیست؟
زمانی‌که باکتری‌های موجود در دهان کودک با ذرات غذا، بزاق و مخاط مخلوط می‌شود و روی دندان‌ها و در امتداد خط لثه، پلاک تشکیل می‌دهد، احتمال تشدید مشکلات و بیماری های لثه کودک افزایش می‌یابد. در مراحل اولیه، بیماری لثه، ژنژیویت نامیده می‌شود که با التهاب لثه خود را نشان می‌دهد. خوشبختانه، التهاب لثه قابل برگشت است و بعید است که این نوع از بیماری لثه، درصورت درمان توسط متخصص دندانپزشکی اطفال، به آسیب دائمی منجر شود. اما اگر التهاب لثه درمان نشود، می‌تواند به پریودنتیت (شکل شدیدتر بیماری لثه)، تبدیل شود.
هنگامی‌که فردی مبتلا به پریودنتیت شد، لثه‌هایش از دندان‌ها جدا می‌شوند و جیب‌ها یا فضاهایی بین دندان‌ها و لثه‌ها به‌وجود می‌آید. آلودگی‌ها در این فضاها به دام افتاده و باعث عفونت می‌شوند که تا زیر خط لثه گسترش می‌یابد. سپس، سموم تولید شده توسط باکتری‌های موجود در پلاک دندان، باعث شکسته شدن استخوان و بافت همبند نگهدارنده دندان‌ها می‌شود. در این مرحله، دندان‌ها لق می‌شوند و در موارد شدید، می‌افتند. پریودنتیت قابل درمان نیست، اما می‌توان پیشرفت آن را متوقف کرد تا باعث از دست‌دادن دندان نشود. این بیماری در کودکان، بسیار نادر است و معمولا در نوجوانان و بزرگسالان رخ می‌دهد. علل بیماری لثه در کودکان می‌تواند موارد زیر باشد:
- بهداشت ضعیف دهان و دندان: علت اصلی بیماری لثه در کودکان (و بزرگسالان) تجمع پلاک است که زمانی رخ می‌دهد که پلاک دندان، با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، به‌طور کامل پاک نشود. هنگامی‌که پلاک‌ها به جرم تبدیل شوند، نمی‌توان آن‌ها را با یک مسواک معمولی در خانه پاک کرد و باید جرم‌گیری شوند.
- بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها مانند دیابت و بیماری‌های خود ایمنی، می‌توانند باعث مشکلات و بیماری های لثه کودک شوند.
- داروها: برخی از داروها منجر به خشکی دهان و کاهش بزاق می‌شوند. بزاق برای شستن پلاک، باکتری‌ها، بقایای غذا و متعادل کردن PH در دهان بسیار مهم است.
- تنفس از راه دهان: تنفس دهانی عامل خشکی مزمن دهان است و خطر ابتلا به التهاب لثه را افزایش می‌دهد.
- رژیم غذایی: رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی قند و نشاسته یا فاقد مواد معدنی و ویتامین، برای سلامت دندان‌ها و لثه‌ها، ممکن است احتمال ابتلا به مشکلات و بیماری های لثه کودک را افزایش دهد. کمبودهای تغذیه‌ای نیز می‌توانند بدن را برای مبارزه با عفونت و ترمیم بافت لثه ضعیف کنند.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی، مانند تغییراتی که در دوران بلوغ رخ می‌دهد، می‌تواند نوجوانان را در معرض خطر بیماری پریودنتال قرار دهد.
- دندان قروچه: نیروی ناشی از فشردن بیش از حد دندان، ممکن است باعث تحلیل لثه شود و مناطق بیشتری را در معرض تجمع باکتری‌ها قرار دهد.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی بیماری پریودنتال، می‌تواند کودکان را بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری کند.
درمان التهاب لثه کودک
معمولاً کودکان و نوجوانان به‌خصوص در دوران بلوغ به ژنژیویت مبتلا می‌شوند. ژنژیویت، خفیف‌ترین شکل بیماری لثه است که بدون از دست‌رفتن چسبندگی یا تحلیل استخوان، باعث التهاب لثه می‌شود. ژنژیویت در پاسخ به باکتری‌هایی که در حاشیه لثه زندگی می‌کنند، ایجاد می‌شود. این التهاب، برگشت‌پذیر است، یعنی به ساختارهای نگهدارنده دندان کودک و نوجوان، به‌طور دائم آسیب نمی‌زند. دختران در حدود 10 سالگی، بیشترین احتمال ابتلا به التهاب لثه را دارند و پسران، بیشتر در 13 سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر این بیماری زود تشخیص داده نشود، تا بزرگسالی پایدار می‌شود.
التهاب درمان‌نشده، می‌تواند به بیماری پریودنتال (پریودنتیت) تبدیل شود و جراحی، تنها راه درمان پریودنتیت تهاجمی است، چون به‌شدت به دندان‌ها، لثه‌ها و استخوان‌های اطراف لثه آسیب می‌رساند. بهترین راه برای پیشگیری از التهاب لثه در کودکان، ایجاد عادت مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در مراحل اولیه و جرم‌گیری در مراحل بعدی است. اگر التهاب لثه کودک ادامه پیدا نکند، درمان بیشتری لازم نیست.
علت درد لثه کودک
تجربه درد لثه در میان کودکان خردسال، غیرعادی نیست. این عارضه می‌تواند ناشی از عوامل زیادی از جمله درآمدن دندان و گیر کردن غذا لای دندان‌ها باشد. بااین‌حال، اگر درد ادامه پیدا کند، احتمال بروز مشکلات و بیماری های لثه کودک به‌وجود می‌آید. در این موارد، اقدام سریع برای معکوس کردن جریان درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری لثه، ضروری است.
خوشبختانه برای والدین، علائم لثه درد بسیار واضح هستند. اگر کودک هنگام مسواک زدن، خونریزی لثه را تجربه کند، ممکن است نشانه التهاب لثه باشد که باعث درد می‌شود. علائم دیگر ممکن است تورم، پف‌کردگی و قرمزی لثه باشند. همچنین ممکن است متوجه شوید که کودک‌تان هنگام خوردن غذاهای خاص، احساس درد می‌کند و لثه‌های او به لمس حساس هستند. توجه داشته‌باشید که بچه‌ها اغلب سعی می‌کنند درد را پنهان کنند، اما وقتی نوبت به درد لثه‌ها می‌رسد، ناراحتی آن‌ها معمولا پنهان‌شدنی نیست. اما قبل از این‌که با دندانپزشک کودک، ملاقات داشته باشید، کمی وقت بگذارید و عادات بهداشت دهان و دندان فرزندتان را مرور کنید و ببینید آیا می‌توانید در خانه کاری انجام دهید که باعث تسکین درد لثه او شود یا خیر!؟ چون کودک، ممکن است فقط از تورم موقت لثه رنج ببرد که می‌توان آن را با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برطرف کرد. اگر درد ادامه یابد و علائم شدیدتر شوند، لازم است که به مطب متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید تا وضعیت لثه‌های کودک را بررسی کند.
علت برآمدگی روی لثه کودک چیست؟
گاهی والدین متوجه می‌شوند که روی لثه کودک یا نوزادشان برجستگی‌های بنفش مایل به آبی وجود دارد که البته نگران‌کننده نیستند. این مساله در میان کودکان، نسبتاً رایج است و به‌عنوان کیست فوران یا هماتوم فوران شناخته می‌شود. در هنگام رویش دندان جدید، از محفظه اطراف دندان ممکن است مایعی نشت کند و بین دندان و بافت لثه جمع شود. سپس بافت لثه، متورم شده و به رنگ شفاف، بنفش مایل به آبی یا حتی قرمز و قهوه‌ای تیره درمی‌آید.
کیست فوران یا هماتوم فوران معمولا بدون درد است و نیازی به درمان ندارد. خود دندان در زمان رویش، هماتوم را میشکند و به‌طور طبیعی ظاهر می‌شود. بافت لثه نیز خودبه‌خود بهبود می‌یابد و احتمالاً حتی باعث ناراحتی کودک هم نمی‌شود. بااین‌وجود، اگر والدین همچنان درباره کیست، نگرانی دارند، نباید در تماس با متخصص دندانپزشکی کودکان، تردید کنند.
دلایل تورم لثه در کودکان
بچه‌ها در هر سنی ممکن است دچار تورم لثه شوند و با این‌که این موضوع، معمولا نگران‌کننده نیست، بهتر است والدین درمورد دلایل آن اطلاع داشته باشند. چند مورد از شایع‌ترین علل تورم لثه، به شرح زیر هستند:
- دندان درآوردن کودک
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- التهاب
- عفونت دندان
نشانه‌های عفونت لثه از رایج‌ترین مشکلات و بیماری های لثه کودک
آبسه یک عفونت موضعی است که اغلب به‌صورت تورم همراه با چرک ظاهر می‌شود و به‌علت تلاش سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت رخ می‌دهد. اگر غذایی بین دندان و بافت لثه کودک گیر کند و برداشته نشود، لثه ممکن است عفونی شود و آبسه ایجاد کند. هنگامی که کودک دچار آبسه لثه می‌شود، ممکن است به‌دلیل فشار چرک محبوس شده در لثه، درد زیادی را تجربه کند. این درد می تواند به گوش، گردن و فک کشیده شده و حتی باعث قرمزی یا تورم صورت شود. آبسه لثه به خودی‌خود از بین نمی‌رود و اگر درمان نشود، می‌تواند به دندان‌ها و استخوان‌های فک آسیب برساند. درمان آبسه لثه با از بین بردن دلیل عفونت و تخلیه چرک توسط متخصص دهان و دندان کودکان انجام می‌شود.
سخن پایانی
مشکلات و بیماری های لثه کودک، عمدتا مربوط به التهاب لثه یا ژنیویت می‌شوند که درصورت عدم درمان، به پریودنتیت تبدیل شده و باید با جراحی، درمان شوند. بهترین کار برای پیشگیری از این مسائل، در درجه اول رعایت اصول صحیح بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به متخصص دندانپزشکی کودکان است. برآمدگی‌های روی لثه، معمولا نگران‌کننده نیستند، اما درصورت مشاهده عفونت و التهاب لثه، کودک باید به‌سرعت توسط متخصص دهان و دندان، ویزیت شود.
